കേരളത്തിന്റെ ദേശീയോത്സവമായ ഓണത്തിന് തിരി തെളിയിക്കുന്ന പുണ്യഭൂമിയാണ് എറണാകുളം ജില്ലയിലെ തൃക്കാക്കര ക്ഷേത്രം. മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ വാമനാവതാരത്തിന് സമര്‍പ്പിച്ചിട്ടുള്ള ഈ പുരാതന ക്ഷേത്രം, നൂറ്റെട്ട് ദിവ്യദേശങ്ങളില്‍ ഒന്നെന്ന നിലയിലും, 4500 വര്‍ഷത്തിലേറെ പഴക്കമുള്ള ചരിത്രം പേറുന്നതിനാലും വിശ്വാസികള്‍ക്ക് ഏറെ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്.
ഓണാഘോഷം തൃക്കാക്കര ക്ഷേത്രത്തില്‍ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിച്ചതെന്നാണ് വിശ്വാസം. ചേരസാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കാലത്ത്, മഹോദയപുരം ആസ്ഥാനമാക്കി ഭരിച്ചിരുന്ന ചേരമാന്‍ പെരുമാള്‍ തൃക്കാക്കര ക്ഷേത്രത്തില്‍ ചിങ്ങമാസത്തില്‍ നടന്ന ഉത്സവം കേരളത്തിലെ എല്ലാ ഹൈന്ദവ ഭവനങ്ങളിലും ആഘോഷിക്കണമെന്ന് നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. ഇതിനു ശേഷമാണ് ഓണാഘോഷം കേരളത്തില്‍ വ്യാപകമായതെന്നാണ് ഐതിഹ്യം. വാമനന്‍ മഹാബലിയെ പാതാളത്തിലേക്ക് ചവിട്ടിത്താഴ്ത്തിയത് തൃക്കാക്കരയിലാണെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നതിനാല്‍ ഈ ക്ഷേത്രം ഓണവുമായി അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഓണക്കാലത്ത് ഇവിടെ നടക്കുന്ന തിരുവോണസദ്യയും പൂക്കളങ്ങളും പ്രസിദ്ധമാണ്.
ഏകദേശം എട്ടേക്കറിലധികം വിസ്തീര്‍ണ്ണമുള്ള അതിവിശാലമായ ക്ഷേത്ര സമുച്ചയമാണ് തൃക്കാക്കരയിലേത്. ഇവിടെ വാമനമൂര്‍ത്തിയോടൊപ്പം മഹാബലി ആരാധിച്ചിരുന്നതായി കരുതപ്പെടുന്ന സ്വയംഭൂവായ ശിവലിംഗവും പ്രതിഷ്ഠിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിനാല്‍, ആദ്യം ശിവനെയും പിന്നീട് വാമനനെയും വണങ്ങുന്നതാണ് ഇവിടുത്തെ ആചാരം. നാലടിയോളം ഉയരമുള്ള, വാമനഭാവത്തിലുള്ള മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ വിഗ്രഹം അഞ്ജനശിലയിലാണ് നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.
ഇവിടെ ഭഗവാന് പാല്‍പ്പായസം, അപ്പം, അട, ഉദയാസ്തമനപൂജ തുടങ്ങിയ വഴിപാടുകളാണ് പ്രധാനം. കൂടാതെ, ക്ഷേത്രത്തിലെ രണ്ട് കുളങ്ങളില്‍ ‘കപിലതീര്‍ത്ഥം’ എന്ന കുളം കപിലമഹര്‍ഷിയുടെ പേരില്‍ അറിയപ്പെടുന്നു. ഈ കുളത്തില്‍ തന്ത്രിക്കും ശാന്തിക്കാര്‍ക്കും മാത്രമേ കുളിക്കാന്‍ അനുവാദമുള്ളൂ.
അത്തം നാളില്‍ കൊടിയേറി തിരുവോണം നാളില്‍ ആറാട്ടോടുകൂടി സമാപിക്കുന്ന പത്ത് ദിവസത്തെ ഉത്സവം ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ചടങ്ങാണ്. ഈ പത്തു ദിവസവും വിവിധ കലാപരിപാടികളും ദശാവതാര ചാര്‍ത്തും നടക്കാറുണ്ട്. അതായത്, മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ പത്ത് അവതാരങ്ങളെ ഓരോ ദിവസവും പ്രത്യേകം ചാര്‍ത്തി അലങ്കരിക്കാറുണ്ട്. ജാതി-മത ഭേദമന്യേ ആയിരക്കണക്കിന് ആളുകള്‍ പങ്കെടുക്കുന്ന ഓണസദ്യയും തൃക്കാക്കര ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന ആകര്‍ഷണമാണ്.
വാമനനെ മാത്രമല്ല, മഹാബലിയേയും ശിവനേയും ഒരുമിച്ച് ആരാധിക്കുന്ന ഏക ക്ഷേത്രം കൂടിയാണ് തൃക്കാക്കര ക്ഷേത്രം. ഈ സവിശേഷത തൃക്കാക്കരയെ കേരളത്തിലെ സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന അടയാളമാക്കി മാറ്റുന്നു.
