രാജ്യവ്യാപകമായി ജാതി സെന്സസ് നടത്തണമെന്ന പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ ദീര്ഘകാല ആവശ്യം ഒടുവില് കേന്ദ്ര സര്ക്കാര് അംഗീകരിച്ചു. വരാനിരിക്കുന്ന ദേശീയ സെന്സസിനൊപ്പം ജാതി തിരിച്ചുള്ള കണക്കെടുപ്പും ഉള്പ്പെടുത്താന് സര്ക്കാര് തീരുമാനിച്ചതായി കേന്ദ്രമന്ത്രി അശ്വിനി വൈഷ്ണവ് അറിയിച്ചു. ഇത് യാഥാര്ത്ഥ്യമായാല്, സാമൂഹ്യനീതിക്ക് വേണ്ടിയുള്ള പോരാട്ടത്തില് പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ വലിയ വിജയമായി ഇത് വിലയിരുത്തപ്പെടും.
ലോക്സഭാ പ്രതിപക്ഷ നേതാവ് രാഹുല് ഗാന്ധി ഉള്പ്പെടെയുള്ള ‘ഇന്ഡ്യ’ മുന്നണി നേതാക്കള് രാജ്യത്തുടനീളം ജാതി സെന്സസ് വേണമെന്ന ആവശ്യം ശക്തമായി ഉന്നയിച്ചിരുന്നു. പിന്നാക്ക വിഭാഗങ്ങളുടെ കൃത്യമായ എണ്ണവും സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക അവസ്ഥയും മനസ്സിലാക്കുന്നതിനും, അതനുസരിച്ച് സംവരണ നയങ്ങളും ക്ഷേമ പദ്ധതികളും രൂപീകരിക്കുന്നതിനും ജാതി സെന്സസ് അനിവാര്യമാണെന്നാണ് പ്രതിപക്ഷം തുടര്ച്ചയായി വാദിച്ചിരുന്നത്.
ബീഹാറില് നിതീഷ് കുമാര് സര്ക്കാര് നടത്തിയ ജാതി സര്വേയുടെ വിജയവും, വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളില് ഈ ആവശ്യം ശക്തമായതും കേന്ദ്ര സര്ക്കാരിന് മേല് വലിയ സമ്മര്ദ്ദമാണ് ചെലുത്തിയത്. പ്രവര്ത്തനപരമായ ബുദ്ധിമുട്ടുകളും സാമൂഹിക പ്രത്യാഘാതങ്ങളും ചൂണ്ടിക്കാട്ടി കേന്ദ്രം നേരത്തെ ഈ ആവശ്യത്തോട് വിമുഖത കാണിച്ചിരുന്നു. എന്നാല്, തുടര്ച്ചയായ രാഷ്ട്രീയ സമ്മര്ദ്ദങ്ങള്ക്കൊടുവില് സര്ക്കാര് നിലപാട് മാറ്റാന് നിര്ബന്ധിതരായി എന്നാണ് പ്രതിപക്ഷ വൃത്തങ്ങള് അവകാശപ്പെടുന്നത്.
ദേശീയ സെന്സസിനൊപ്പം ജാതി തിരിച്ചുള്ള കണക്കെടുപ്പ് കൂടി നടത്തുന്നത് വലിയ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് ആവശ്യമായ ഒന്നാണ്. ഇതിനായുള്ള തയ്യാറെടുപ്പുകളും രീതിശാസ്ത്രവും സംബന്ധിച്ച് സര്ക്കാര് ഉടന് വ്യക്തത വരുത്തുമെന്നാണ് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നത്. പട്ടികജാതി-പട്ടികവര്ഗ്ഗ വിഭാഗങ്ങളുടെ കണക്കുകള് നിലവില് സെന്സസില് ശേഖരിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഒബിസി വിഭാഗങ്ങളെയും മറ്റ് ജാതി വിഭാഗങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ കണക്കെടുപ്പ് സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യയില് ഇതാദ്യമായാകും (1931ലാണ് അവസാനമായി നടന്നത്).
ഈ തീരുമാനം ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുന്നതോടെ അത് ഇന്ത്യന് രാഷ്ട്രീയത്തിലും സാമൂഹിക മണ്ഡലത്തിലും വലിയ ചലനങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കും. സംവരണ നയങ്ങളെയും, രാഷ്ട്രീയ പ്രതിനിധ്യത്തെയും, വിഭവ വിതരണത്തെയും ഇത് കാര്യമായി സ്വാധീനിച്ചേക്കാം. പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ നിരന്തരമായ സമ്മര്ദ്ദ തന്ത്രങ്ങളുടെ വിജയമായാണ് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകര് ഇതിനെ പ്രാഥമികമായി വിലയിരുത്തുന്നത്.